Mahir Kaynak’tan işittiğim güzel bir söz var: ‘’Stratejik düşünmüyoruz, hep öğreniyoruz.’’ Öğrenmek, ekmek, yemek, su kadar hayati önemi olan bir 
olgu. Öğrenmeden yaşayamayız. Ancak tüm öğrenmelerimiz sonunda kararlar vermek ve bu kararları da kendi lehimize ve gelişimimize sebep olacak şekilde vermek durumundayız. Öğrenmeden düşünmek, tehlikeli, Düşünmeden öğrenmek ise faydasızdır.
Günlük hayatımızda, birey, işletme ya da toplum olarak eğer geleceğe yönelik bir planlama olmaksızın, anlık tepkiler ve refleksler ile karar verir ve davranış gösterir isek hiçbir zaman gerçekten sahip olduğumuz potansiyeli hakkıyla değerlendirmiş olamayız.
Globalleşmenin hızlanması ile özellikle işletmecilik alanında ortaya çıkan alternatiflerin çokluğu ve ürünlerin sıradanlaşması işletmeleri sürekli yenilenme arayışına sevk etmiştir. Çünkü sahip olduğumuz klasik bilgiler ile edindiğimiz alışkanlıklarımız çok defa bizim fasit daireden çıkmamızı engellemekte ve yarışta geri kalmamıza sebep olabilmektedir. Peki yoğun rekabetin yaşandığı bu zor durumdan kendimizi nasıl çekip kurtulabilir ve vizyonumuza giden yolda nasıl daha başarılı olabiliriz?
Tüm çözümlerin elbetteki tek bir anahtarı yok. Ancak bütün çözümleri tetikleyen ve bizi farklı noktalardan zenginleştirecek ve istediğimiz zaman istediğimiz anahtarı bulduracak bir şey var ki o da stratejik düşünmektir. Strateji, kelime olarak, kimin, hangi ihtiyacının, nasıl karşılanacağı konusunda seçim yapmaktır. Bu seçim işinde başarılı olmak ve sonsuz olan alternatifler dünyasında alternatifsiz kalmamak için, beynimizi eğiterek alternatifleri görmeye ve bulmaya alıştırmalıyız.
Stratejik Yönetim uygulayabilmek için stratejiler üretmeye ve stratejik planlamaya ihtiyaç vardır. Stratejik Planlama için öncelikle ve her şeyden önce niçin varız ve nereye varmak istiyoruz’un adını koymak, yani vizyonu belirlemek gerekiyor. Bunu yaptıktan sonra ise stratejilerin belirlenmesi gerekiyor. Strateji belirlemek ise uzmanlık gerektiren bir iş. Stratejik düşünme ise bir alışkanlık. Beyin yapısını incelediğimizde beynimizin çok çok düşük bir kısmını kullanabildiğimizi görüyoruz. Beynimizi alternatif bulmaya ne derece hazır hale getirebilirsek stratejik düşünme yeteneğimiz de o derece güçlü hale geliyor. Dahilerin yapısı incelendiğinde görüyoruz ki, onların en belirgin özellikleri, alternetifler üretebilmeleri, stratejik düşünebilmeleri ve yeni stratejiler bularak bunları planlayabilmeleridir.
Belirsiz dünyada belirsizlikler arasında yürüyebileceğimiz güvenli ve belirli bir yol bulabilmek için stratejik yönetime ihtiyaç var. “Daha stratejik yönetmek istiyorsak,bunun daha stratejik düşünmekle başladığını bilmemiz gerekir..” Alışkanlığa dayalı tepkiler yerine, düşünülmüş hareket ve davranışlarla iş görmek… İşte ihtiyacımız olan bu. Yani stratejik düşünmek. Stratejik Düşünme (SD) Alışkanlığı Kazanmak hepimizin ihtiyaç duyduğu çok önemli bir özellik. “Stratejik düşünme bir öğrenme ve var olma yoludur!” aynı zamanda.
Stratejik Düşünme, parlak bir zekadan da önce; düşüncenin dar sınırlarını ve basmakalıplığı aşmayı, öğrenmeyi teşvik etmeyi, sürekli “Niçin?” sorusunu sormayı, Hayal gücünü, mantıklı düşünme ile bütünleştirmeyi, Tutarlılık ve devamlılığı gerektirir. “Stratejik düşünme bir liderin en önemli silahıdır!”
Stratejik Düşünme için şunlara dikkat etmek gerekir:
• Çevresel değişimlerin izlenmesi ve analizi
• Karmaşık ve somut olmayan durumların sistemli olarak değerlendirilmesi
• Durum/olaylar arasında neden-sonuç ilişkileri kurmak
• Alternatif yollar arasında seçim yapılması
• Gidilecek yolun belirlenmesi
• Geleceğin öngörülmesi
Stratejik düşünme, bir kez başvurulan bir düşünme biçimi değil, sistemli olarak yürütülmesi gereken, sürekli bir düşünme biçimidir!
Eğer zihin yapımızı bilinçli yönlendirmez, alternatif düşünmeye alıştırmaz ve kendi haline bırakırsak onun vereceği kararlarda alışkanlıklarımız belirleyici olacaktır. Halbuki beynimizi alternatifleri bulmaya alıştırırsak bu özelliğimiz bize en sıkıştığımız zamanlarda bile çözümün mutlaka değişik şekillerde çözülebileceğini gösterecektir.
Esasen stratejik düşünmenin en güzelini ve en mükemmelini sıkıntıda olduğumuz ve çıkış yolu bulamadığımız zamanlarda daha iyi yapıyoruz. Ama o zaman yapılan stratejik düşünme ile bulunan alternatifler, bunalımlı halimizin bir yansıması olduğu için kararlarımızda yanlışlıkların olması ihtimali daha fazla olabilir. Halbuki bu alışkanlığı sakin olduğumuz ve sıkıntıda bulunmadığımız zamanlarda yapabilirsek bu bir refleks haline gelir ve işimize yarayacak alternatifleri daha fazla bulmamız mümkün olur.
Düşünme alışkanlıklarımız bize içinde bulunduğumuz durumda herkesin aynı sonuca ulaşacağını zannettirir. Ama durum aslında her zaman aynı değildir. Örneğin, ‘’Balık kızartması’’ denildiğinde ya da balık kızartmasını gördüğümüzde biz birey olarak ne hissederiz. Diyelim ki, biz tiksinti hissediyoruz. Peki herkes aynı duyguyu mu yaşar? Tabiî ki hayır. Kimisi Oh oh ne ala, bugün harika bir balık varmış da diyebilir. Bunun tersi de mümkün. Öyleyse bizim düşünegeldiğimiz sistemin dışında da çözüm alternetifleri olduğunu düşünebilmemiz ve kapana sıkışmış fare konumunda olmadığımızı bilmemiz gerekir. Kararlarımız durumlara ve ihtiyaçlarımıza göre değişmektedir.
Aynı balık kokusu farklı insanlarda farklı değişik sonuçlar hissettirirken, farklı insanlar aynı sonuçları farklı şeylerden de hissedebilirler. Örneğin, mutluluk, kimisi için para ile elde edilirken, mutluluk bir başkası için başarı ile sağlanabilmektedir.
Eğer düşüncemizi alışkanlıklarımız ile dondurmaz ve her zaman her şeyin bir alternatifi olduğunu düşünebilirsek, sunduğumuz ürün ve hizmetleri de zenginleştirerek bir başka yöntemle sunmamızın ya da yeni çıkış yolları bulmamızın mümkün olabileceğini görebiliriz. Yeterki biz başımızı ellerimiz arasına alıp, bunalımda olmadığımızı ve her gecenin sonunda bir sabahın olduğunu, her yeni doğan günün taze bir başlangıç olduğunu bilelim. Ya da keyifle yeni stratejiler bulmanın heyecanı ile stratejik düşünme çabasına girelim. İşte o zaman alternatiflerimizin bizim bildiklerimizin ötesinde sonsuz olduğunu görebiliriz.
Bültenimizin bu sayısında Değişim ve Gelişimin Başarılmasının anahtar kavramlarından birisi olan Stratejik Düşünme, Strateji Belirleme üzerine odaklandık. Hepinize alternatif düşünme becerilerini geliştirerek, mutlu olacağınız bol kazançlı ve mutlu sona ulaştırıcı yollara ulaşmanızı dilerim.
No responses yet